Dlaczego chrapiemy?

Chrapanie to zjawisko akustyczne, występujące na skutek zwężenia dróg oddechowych podczas snu oraz wiotczenia mięśni, w tym mięśni gardła. Kiedy gardło się zwęża, ilość wdychanego powietrza zmniejsza się. Powietrze dodatkowo wprawia w drganie mięśnie gardła, co objawia się chrapaniem. Inną przyczyną chrapania może być niedrożność przewodów nosowych.Większość osób nie ma świadomości, jak poważne skutki dla zdrowia może mieć chrapanie, a ocenia się, że nawet do 30% dorosłych ludzi chrapie!
Chrapanie dotyka najbardziej osoby śpiące obok „chrapacza”, który musi znosić odgłosy dochodzące do 75 dB, dźwięki porównywalne do pracy traktora, czy młota pneumatycznego pracujących kilkanaście centymetrów od ucha. Nie pomagają zatyczki w uszach i poduszka na głowie. Może dochodzić do kłótni, a nawet rozwodów małżonków. Stad często to partner namawia chrapacza na wizytę u lekarza.

Grupy podwyższonego ryzyka

Chrapanie może dotknąć każdego z nas, jednak istnieją grupy podwyższonego ryzyka – należą do nich m. in. osoby z nadwagą. Chrapanie u tych osób spowodowane jest większą wiotkością tkanek oraz nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w okolicach podbródka i szyi. Kolejną przyczyną chrapania może być palenie papierosów. Dym tytoniowy podrażnia gardło i może wywoływać stany zapalne, prowadzące do zwężenia dróg oddechowych. Picie alkoholu i przyjmowanie niektórych leków wpływa na rozluźnienie mięśni i powoduje chrapanie. Także pozycja w trakcie snu nie jest bez znaczenia. Kiedy śpimy na wznak elementy gardła przesuwają się w stronę przełyku, w wyniku czego wdychane powietrze nie może swobodnie przepływać. Powoduje to drganie języczka i innych miękkich elementów gardła, objawiające się chrapaniem.

Pozostałe zagrożenia

W przypadku powyższych przyczyn sami możemy minimalizować to zjawisko, tracąc na wadze lub zmieniając tryb życia (rzucając palenie lub odstawiając alkohol przed snem), jednak bywają przyczyny, które nie są zależne od nas i do ich wyeliminowania niezbędna jest konsultacja ze specjalistą. Problem chrapania narasta z wiekiem w związku ze “starzeniem się” tkanek, dlatego im starsze społeczeństwo, tym problem bardziej nasilony. W związku z tym, do grupy osób szczególnie zagrożonych chrapaniem należą osoby starsze, u których mięśnie, w tym także mięśnie gardła, wiotczeją i utrudniają przepływ powietrza, powodując chrapanie. Częściej chrapią też mężczyźni, którzy mają węższe gardła i są bardziej predysponowani do chrapania. Inne czynniki, które mają wpływ na chrapanie to czynniki anatomiczne, np.: długość języczka, przerośnięte migdałki lub wiotkie podniebienie miękkie.
Jednak najpoważniejszym zagrożeniem, które niesie za sobą chrapanie to możliwość wystąpienia bezdechu sennego. Objawia się to zatrzymaniem oddechu podczas snu powyżej 10 sekund.

Bezdech senny

Osoby chrapiące mogą cierpieć na liczne dolegliwości, które z czasem mogą prowadzić do poważnych schorzeń. Jednym z najczęstszych skutków chrapania jest niedotlenienie organizmu, spowodowane przez wdychanie mniejszej ilości powietrza podczas snu. Niedotlenienie może powodować poranne bóle głowy, kłopoty z koncentracją i pamięcią oraz ciągłe poczucie niewyspania. U chorych na niektóre choroby przewlekłe, jak cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca, nietolerancja glukozy, zespół metaboliczny, zaburzenia krążenia mózgowego, czy nadciśnienie tętnicze – chrapanie może prowadzić do chronicznego pogarszania się stanu zdrowia.
OBS, czyli Obturacyjny Bezdech Senny (ang. Obstructing Sleep Apnea, OSA)
Obturacyjny Bezdech Senny, zwany w skrócie bezdechem sennym, to schorzenie objawiające się zatrzymaniem oddechu na czas dłuższy niż 10 sekund. Stopień bezdechu określa się ilością zatrzymań oddechu (tzw. epizodów) na godzinę snu:

Norma do 5

• Bezdech łagodny 5–15
• Bezdech średni 16–30
• Bezdech ciężki >30

Bezdech senny powoduje niedostateczne natlenienie organizmu, co może skutkować niedotlenieniem mózgu, serca oraz innych narządów wewnętrznych. Poza dyskomfortem odczuwanym po przebudzeniu (ból głowy, osłabienie, rozdrażnienie, obniżona koncentracja), może być przyczyną poważnych chorób, np. nadciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca, problemów z układem krążenia, a u mężczyzn może prowadzić do kłopotów z erekcją.

Objawy bezdechu sennego

Oznaki OBS początkowo są dla chorego niezauważalne. Najczęściej pierwszą osobą, która zauważa problem jest partner chorego. Objawem jest przerywany oddech podczas snu, któremu dodatkowo może towarzyszyć chrapanie. Także współpracownicy mogą zauważyć, że chory przysypia w sytuacjach, które dla zdrowego człowieka są nie do pomyślenia (podczas rozmowy, czy jazdy samochodem, podczas oczekiwania w korku ulicznym, czy przy zmianie sygnalizacji świetlnej). Chory najczęściej ignoruje te sygnały sądząc, że jest to wynik ogólnego przemęczenia organizmu.
Dlatego, jeśli budzisz się niewyspany, masz problemy z koncentracją, zdarza Ci się zasypiać w ciągu dnia w sytuacjach nietypowych (oczekiwanie w korku w samochodzie, odpoczynek przed telewizorem, a nawet rozmowa) i cierpisz na poranne bóle głowy, nie czekaj! Zwróć się do specjalistów z prośbą o przeprowadzenie badań diagnostycznych!

Diagnostyka bezdechu sennego

Diagnostyka problemów z bezdechem sennym zaczyna się w sypialni każdego Pacjenta. Pierwszą diagnozę stawia zawsze rodzina, nie mogąc zasnąć z powodu głośnego chrapania. Nie należy takich sygnałów bagatelizować. Warto pójść do lekarza i sprawdzić czy chrapanie to przypadkiem już nie bezdech senny?
Pierwszym etapem powinna być wizyta w gabinecie laryngologa, który po przeprowadzeniu wywiadu oraz podstawowych badań przedstawi dalsze kroki postępowania, m.in. skieruje na badanie poligraficzne, w którym przyrząd rejestruje i analizuje szczegówo epizody chrapania i bezdechów występujące u chorego w czasie snu.

W zależności od wagi problemu zaleceniem może być zmiana trybu życia (np. dieta, rzucenie palenia) lub, jeśli sprawa jest poważniejsza, konieczna będzie dalsza, szczegółowa diagnostyka i zabieg chirurgiczny